Friday, June 15, 2012

Удахгүй хэвлэгдэх номын хэсгээс

Сүүлийн үес хүзүү толгойгоо хөштөл нэлээн сууж байж удаан дуншиж буй орчуулгын номоо овоо дөхүүллээ. Удахгүй хэвлэгдэнэ гэж найдна. Нээрэн би чинь урьд нь ямар ном орчуулж байгаагаа хэлээгүй байх шүү, төрөөгүй хүүхдэд төмөр өлгий гэгчээр юу юуны туханд хүрээгүй байж зарлаад яахав гэж бодсон юм. Одоо харин хэлчихвэл буруугүй бизээ. АНУ-ыг үндэслэгч эцгүүдийн нэг, дэлхийн түүхэнд төрөн гарсан суут хүмүүсийн нэг Бэнжамин Франклины намтрыг монголчилж байгаа юмаа, Ганзо нь. Зуун долларын дэвсгэрт дээр хөрөг нь байдаг болохоор хүмүүс андахгүй байлгүй. Энэ алдартай сайн номыг саар орчуулгаар гутаачихгүй юмсан гэж цаг зав, хичээл зүтгэлээ харамгүй л зориуллаа. Дээр нь уг номыг орчуулах санааг анх төрүүлсэн М.Тулгат ах орчуулгын маань редактор болно уу гэсэн саналыг хүлээн авч редакторлосон болохоор уншигчдад хүргэхэд эмээх зүйлгүй болсон гэж санана. Өнөөдөр гэхдээ олныг нуршилгүй номынхоо нэг, хоёрдугаар хэсгийн эхлэл хэсгээс хүргэе:


НЭГДҮГЭЭР ХЭСЭГ

Твайфорд дахь Сэйнт Асафын
Хамба ламынд 1771 он


Хайрт хүү минь:

Би хэзээний л өвөг дээдсийнхээ тухай багахан ч атугай сонирхолтой хууч яриа, баримт сэлт олж цуглуулахаараа баясан хөөрдөг хүн. Надтай хамт Англид явах үед чинь би тэнд үлдсэн хамаатнуудаасаа тэдний тухай лавлан, судалж явсныг чи санаж байгаа байх. Тэрхүү аялалын зорилго угаасаа тийм байсан билээ. Чамайг эцгийнхээ ямархан амьдрал туулж өдий зэрэгт хүрснийг бүрэн дүүрэн мэдэж аваасай гэсэндээ эдүгээ амьдран суугаа улсынхаа ажил төрлөөс хөндийрөн, сатаарах зүйлгүй, таатай нь аргагүй амран буй энэ өдрүүдийн завшаанд энэ бүгдийг би чамд зориулан бичихээр шийдлээ. Ийн шийдэхэд өөр зүйлс ч бас түлхэц болов. Төрж өссөн ядуу зүдүү орчноосоо баян чинээлэг, басхүү дэлхий дахинаа багагүй танигдах болтлоо өсч өндийн, Бурханы ивээлээр мөрдлөг болгосон онч ухааныхаа туслалцаатайгаар энэ амьдралыг аз жаргалтай туулж ирснийг минь миний үр хойч мэдэхийг хүсч магадгүй, амьдралд нь миний учирч байсантай адил нөхцөл байдал тулгарч гэмээнэ миний хэрхсэнийг санаж сэрж яваасай хэмээн бодсон билээ.

Тэрхүү аз жаргал, надад дахин нэг удаа хүний амьдралаар амьдрах санал тавьдагсан бол, өчүүхэн ч эргэлзэхгүйгээр өөрийн туулсан энэ амьдралыг ахин сонгох байсан гэж хэлэхэд хүргэдэг юм. Харин ингэхдээ би зохиогчид анхны хэвлэлд гаргасан алдаануудаа удаахь хэвлэлдээ засаж болдогийн адилаар алдаа эндлээ залруулахаас гадна амьдралынхаа зарим нүгэлт үйл, хэрэг явдлыг бусдад илүү тааламжтай болгон өөрчлөхсөн. Өөрчлөх боломж өгөхгүй ч гэлээ би дээрх саналыг хүлээн авах л байсан. Гэвч дахин амьдрах бололцоо нэгэнт үгүйгээс хойш үүнд хамгийн дөхүү нь амьдралынхаа дурсамж, дурдатгалуудыг эргэн санах хийгээд тэдгээрийг аль болох амь бөх байлгахын тулд цаасан дээр буулгах явдал мэт санагдах ажээ...


ХОЁРДУГААР ХЭСЭГ

Ноён Абел Жэймсээс миний амьдралын тухай тэмдэглэлийн
хамт ирсэн захидал (Парист хүлээн авсан)


"Миний Эрхэм, Хүндэт Найз Танаа: Би танд захидал бичихийг үе үе хүсдэг байсан авч захидал минь Британичуудын гарт орж, хэн нэгэн хэвлэгч юмуу хэрэгт дуртай нэгэн үүний зарим хэсгийг хэвлэн, миний найзын сэтгэлийг өвтгөх буюу миний бие өөрийгөө зэмлэх хэрэг гарах вий хэмээн эмээж байсан билээ.

Захидлын хамт илгээн бүхий, таны удам угсаа, амьдралынхаа талаар өөрийн гараар хүүдээ зориулан бичсэн, үйл явдал нь 1730 оноор төгсөж буй хорин гурван хуудас бичвэр, мөн таны гараар бичигдсэн бололтой зарим тэмдэглэлийн хамт миний гарт ирж, сэтгэлийг минь баясгасан цагаас хойш би хэрвээ таныг үүнээ үргэлжлүүлэн бичсэн бол эхний болон сүүлийн хэсгийг нь нэгтгээсэй, хэрвээ үргэлжлүүлээгүй бол чингэхээ бүү азнаасай хэмээн хүсэх болсон бөгөөд энэ үйлд тань хэрэг болуужин хэмээн эдүгээ эл захидлын хамт тэрхүү бичвэрийн хуулбарыг илгээлээ. Номлогчийн бидэнд сургадагчлан амьдрал гэдэг болзолгүй. Хэрвээ эелдэг, хүнлэг, өгөөмөр Бэн.Франклин найз нөхдөө хийгээд цөөн хэдэн хүнд бүү хэл сая сая хүнд ач тусаа хүртээн, сэтгэлийн цэнгэл эдлүүлэх тустай ажлаа орхин одох бол хүмүүс юу гэхсэн билээ? Энэ мэт бичвэрийн залуу хүмүүсийн оюун ухаанд үзүүлэх нөлөө үлэмж их бөгөөд бидний олны төлөө сэтгэлтэй найзын гаргадаг сонин хэвлэлүүдийн адилаар дотроо энгийн, сонирхолгүй зүйлсийг огт агуулаагүй байна. Ер энэ түүх залуучуудыг бараг л өөрийн мэдэлгүйгээр үүнийг зохиогч шиг нэр алдартай, сайн хүн болохын төлөө хичээн зүтгэхээр шуудруулах буй за. Хэвлэгдэж гэмээнэ, (би үүнийг хэвлэгдэнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна) жишээлбэл залуу хүүхдүүд таны насан залуугийнх шиг хичээл зүтгэл ба арвилан хэмнэх ёс зүйг эрхэмлэхэд найз нөхдөө хошуучлах биш үү! Тэдгээр залуусыг ямар ихээр ивээсэн хэрэг болох бол оо! Америкийн залуу үеийг ажил төрөл, арвич байдал хийгээд тохируулсан хэрэглээнд эрт анхаарлаа хандуулж, хичээл зүтгэлтэй байхад гайхалтайгаар уриалан дуудаж чадах тан шиг чадалтай өөр хэн нэгнийг юм уу хэд хэдэн хүнийг би мэдэхгүй ээ. Би эл ажилд үүнээс өөр сайн тал буюу хэрэгцээ байхгүй гэж буй юм биш, гагцхүү нэн тэргүүний энэхүү ач холбогдолтой нь тэнцэх өөр зүйлийг олж харахгүй байна."... (2012.4 сар)

11 comments:

  1. Bayar xurgeyee, xevlegdexeer n zaaval avch unshinaa. Orchuulga saitai nomiig unshixad ooroo xovrood l yavchixdag shuu!!!

    ReplyDelete
  2. Амжилт хүсье анд минь!
    Очгэрэл

    ReplyDelete
  3. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  4. Duudee ulam olon nom orchuulaad nert 'duun horvuulegch' bolooroi gej erooe. Ajil hodolmort ni amjilt, amidrald ni az jargal, eruul enh sain saihan buhniig husye.

    Amaraa egch ni...

    ReplyDelete
  5. Wow баяр хүргэе! Нүсэр их хөдөлмөр шүү дээ, чамаар бахархаж байна. Чамайг орчуулсан болохоор орчуулганд эргэлзэх зүйлгүй авч уншнаа. :D

    ReplyDelete
  6. shuud unshaad ehleh gsn saint geed l angliar ni yavtsan haragdahiin ...
    gehdee nom orhuulna gedeg nuser hudulmur amjilt husii ! shuumjleh gsngui

    ReplyDelete
  7. @anonymous Сэйнт Асаф гэсэн нь газар усны нэр учир тэр хэвээр нь орчуулах дүрмийг дагасан хэрэг юм шүү.

    Ганзо

    ReplyDelete